Posts

ไหมทอมือทิวมุกจกดาว เมืองอุบลฯ

Image
ซิ่นไหมทิวมุกจกดาว ผ้าไหมทิวมุกจกดาว มีต้นกำเนิดในเมืองอุบลราชธานี ซึ่งในอดีตจะใช้เป็นผ้านุ่งสำหรับอัญญานาง หรือ เจ้านายสตรีสายเมืองอุบลราชธานีศรีวนาลัยประเทศราช ซิ่นทิวมุกจกดาว แบ่งออกเป็น 2 ส่วน คือ ส่วนตัวซิ่นและหัวซิ่น เหมือนกับซิ่นทิว ซึ่งเป็นผ้าชนิดเดียวของอีสานที่เป็นลายขวาง ซิ่นทิวมุกจกดาวจะมีลักษณ์พิเศษมากกว่าซิ่นทิวทั่วไป คือ ต้องสืบเครือทำเป็นทิว ลายขวาง แล้วทำการยกมุกซึ่งเป็นเทคนิคการท่อโดยเพิ่มเส้นผืนพิเศษบนกีทอผ้า ในตัวซิ่นจะเป็นริ้วสีเหลืองเล็กๆ ขวางไปตามตัวซิ่น และใช้ไหมขาว จกเป็นเส้นสีขาวต้งเรียงถี่ จากนั้นก็จกเป็นลายดาวเล็กๆ ตามช่อง ต่อหัวด้วยหัวซิ่นจกดาว ผลิตได้หลายแห่งของจังหวัดอุบลราชธานี แหล่งที่มาผืนนี้ คือ อำเภอตระการพืชผล จังหวัดอุบลราชธานี ผ้าซิ่นทิวมุกจกดาว ถือเป็นผ้าที่ทอได้ยากยิ่ง ต้องอาศัยความอุตสาหะ ในการทอ หนึ่งผืนใช้เวลาเกือบหนึ่งเดือน ด้วยการผสานเทคนิคที่ลงตัวทำให้ได้ลักษณะซิ่นที่เรียบหรู ทรงพลัง และบ่งบอกถึงเกียรติยศของผู้สวมใส่ ดังนั้นจึงพบว่าซิ่นชนิดนี้มีเพียงเจ้านายสตรีชั้นสูงในเมืองอุบลเท่านั้นถึงมีสิทธิ์สวมใส่ โดยการนุ่งจะสวมซิ...

ผ้าไหมแพรวา ภูมิปัญญาล้ำค่าของกาฬสินธุ์

Image
" หลวงพ่อองค์ดำลือเลือง เมืองฟ้าแดดสงยาง โปงลางเลิศล้ำ วัฒนธรรมผู้ไท ผ้าไหมแพรวา ผาเสวยภูพาน มหาธารลำปาว ไดโนเสาร์สัตว์โลกล้านปี " ในปัจจุบัน ผ้าไหมแพรวากลายเป็นศิลปหัตถกรรมดีเด่นประจำจังหวัด กาฬสินธุ์ ดั่งที่ปรากฏในคำขวัญประจำจังหวัดที่ว่า “หลวงพ่อองค์ดำลือเลื่อง เมืองฟ้าแดดสงยาง โปงลางเลิศล้ำ วัฒนธรรมผู้ไท ผ้าไหมแพรวา ผาเสวยภูพาน มหาธารลำปาว ไดโนเสาร์สัตว์โลกล้านปี” เพื่อเป็นการอนุรักษ์ผ้าไหมแพรวาให้เป็นสิ่งทอคู่บ้านคู่เมืองของชาวกาฬสินธุ์ เมื่อกล่าวถึง “ผ้าไหมแพรวา” ศิลปหัตถกรรมของชาวผู้ไทที่ได้รับสมญาณนามว่า “ราชินีแห่งผ้าไหม” ของดีประจำจังหวัด กาฬสินธุ์ สิ่งทอมือที่มีเอกลักษณ์เฉพาะของชาวภูไทที่สร้างชื่อเสียงให้ประเทศและก้าวสู่เวทีระดับโลก แต่เดิมผ้าไหมแพรวามาพร้อมกับวัฒนธรรมของชาวภูไท ซึ่งเป็นชนกลุ่มน้อยที่มีถิ่นกำเนิดในบริเวณ แคว้นสิบสองจุไทย ได้อพยพย้ายถิ่นฐานผ่าน เวียดนาม ลาวและข้ามฝั่งแม่น้ำโขงเข้ามาตั้งหลักแหล่งอยู่แถบเทือกเขาภูพานทางภาคอีสานของประเทศไทย ได้แก่ จังหวัดกาฬสินธุ์ นครพนม มุกดาหาร และสกลนคร โดยชาวภูไทยังคงรักษาวัฒนธรรม ประเพณี ความเชื่อ ก...

กว่าจะมาเป็นผ้าไหมไทย

Image
ผ้าไหม ถือเป็นมรดกอันล้ำค่าของเมืองไทย มีความงดงามของเส้นไหมที่เป็นเอกลักษณ์ลวดลายที่บ่งบอกถึงความเป็นไทย ความสวยงามมีเสน่ห์แบบไทย เป็นการแสดงถึงความประณีตของคนไทยที่มีมาแต่ในอดีต มีความคิดสร้างสรรค์ในการออกแบบซึ่งยังสืบต่อมา ในปัจจุบันยังคงมีการสร้างสรรค์ผลงานจากผ้าไหมในรูปแบบต่างๆ มากยิ่งขึ้นทำให้เป็นผ้าไทยที่ได้รับความนิยม และโด่งดังไปทั่วโลก แต่รู้หรือไม่ว่า กว่าจะสำเร็จมาเป็นผ้าไหมหนึ่งผืน จะต้องผ่านกระบวนการหลากหลายขั้นตอน จะมีขั้นตอนอย่างไรบ้าง ตามไปดูกันเลย กระบวนการทอผ้าไหม ในกระบวนการทอผ้าไหมนี้ จะเป็นขั้นตอนตั้งแต่เริ่มต้นจนถึงขั้นตอนสุดท้ายของการทอผ้าไหม ซึ่งมีขั้นตอน ดังนี้ 1. การเลี้ยงไหม ในยุคที่อุตสาหกรรมไหมยังไม่เฟื่องฟู ชาวบ้านยังนิยมเลี้ยงไหมพันธุ์พื้นเมือง โดยไปขอ “แนว” หรือ เชื้อพันธุ์ในขณะที่ยังเป็นไข่และรังไหมจากญาติพี่น้องหรือเพื่อนบ้าน วงจรชีวิตของหนอนไหม หรือที่คนอีสานเรียกว่า “โตหม้อน” มีเวลาประมาณ 45 วัน เมื่อฟักตัวจากไข่ หนอนไหมจะกินใบหม่อน ซึ่งคนอีสานเรียกว่า “ใบมอน” ตามหลักชีววิทยาแบบชาวบ้าน ช่วงชีวิตหนอนไหม จะแบ่งออกเป็น 4 ระยะ ตามการกิน ...

ผ้ากาบบัว เมืองอุบลราชธานี

Image
ผ้ากาบบัว เมืองอุบลราชธานี เป็นลายผ้าเอกลักษณ์ประจำจังหวัดอุบลราชธานี ที่มีชื่อเสียงในเรื่องความสวยงามของผ้าไหม ซึ่งเป็นมรดกสิ่งทอที่ได้ขึ้นบัญชีมรดกภูมิปัญญาทางวัฒนธรรม โดยกรมส่งเสริมวัฒนธรรม กระทรวงวัฒนธรรม ปี พ.ศ. ๒๕๕๗ ประวัติผ้ากาบบัว เมื่อวันอังคาร ที่ 25 เมษายน พ.ศ.2543 “ ผ้ากาบบัว ” ได้ถูกประกาศให้เป็นลายผ้าเอกลักษณ์ประจำจังหวัดอุบลราชธานี โดยคณะทำงานพิจารณาลายผ้าพื้นเมือง ตามโครงการสืบสานผ้าไทย สายใยเมืองอุบลฯ ได้ร่วมพิจารณาศึกษาประวัติความเป็นมาของลายผ้าในอดีต ที่ทรงคุณค่า มาปรับปรุง ออกแบบ สร้างสรรค์ลายผ้าให้ ผ้ากาบบัว เป็นเอกลักษณ์ของจังหวัดอุบลราชธานี โดยสีของผ้ากาบบัว จะเป็นสีของกาบบัว หรือกลีบบัว ไล่จากสีอ่อนไปสีแก่ คือ ขาว ชมพู เทา เขียว น้ำตาล ทำให้ผ้ากาบบัวมีความหมายและเหมาะสมสอดคล้องกับชื่อของจังหวัดอุบลราชธานี ผ้ากาบบัว อาจทอด้วยฝ้ายหรือไหม ประกอบด้วยเส้นยืน ย้อมอย่างน้อยสองสี เป็นริ้วตามลักษณะ “ซิ่นทิว” นอกจากนี้ ยังทอพุ่งด้วยไหมสีมับไม (ไหมปั่นเกลียวหางกระรอก) มัดหมี่และขิด จากบทนิยาม มาตรฐานผลิตภัณฑ์ชุมชนตามประกาศมาตรฐานผลิตภัณฑ์อุตสาหกรรม ฉบับที่ 154...